
قبل انجامشده
استفاده از ابزارهایی با انجام طبقهبندی بهطور خودکار و پویا
استفاده از مجموعه ابزارهای فوق همراه با مداخلات انسانی
۲-۱۹-۳- گروهافزار
ویژگیهای مطلوب گروهافزارها در مدیریت دانش عبارتاند از:۹۶
برقراری پیوند
نقشهکشی دانش
نظرسنجی
خلق گروهی اسناد
درجهبندی
اطلاعیه
مدیریت دسترسی
۲-۱۹-۴- گروههای تسهیم تجربه برخط
وارد و پیارد (۲۰۰۲) معتقدند که گروههای تسهیم تجربه بر خط بهمنظور خلق و تبادل دانش و توسعه قابلیتهای اعضای خود به وجود میآیند. همچنین دانپورت و پروساک (۲۰۰۳) بحث میکنند که گروه تسهیم تجربه گروهی معمولاً غیررسمی و خودسازمان یافته از افراد است که دانش را با یکدیگر تسهیم میکنند و بر مبنای منافع، مسائل و علایق مشترک در مورد فعالیتهای خاص برانگیخته میشوند. کلینز (۲۰۰۳) تصریح میکند که اعضای این گروهها بهندرت ازلحاظ میزان دانش یکساناند. همه گروههای تجربه درگیر فعالیتهای مرتبط با دانشاند. با وجود این ماهیت این فعالیتها متفاوت است. بر این اساس این محققان گروههای تسهیم تجربه را به دو نوع تقسیم مینمایند:
گروه تسهیم دانش که در آن حداقل برخی افراد آمادگی دارند دانش خود را با سایر اعضا تسهیم کنند. دانشی که تسهیم میشود ممکن است از نظر نوع (دانش پنهان یا دانش آشکار یا ترکیبی از هر دو) متفاوت باشد. ویژگی گروههای تسهیم دانش این است که حداقل برخی از اعضا (یا همه) در طی فعالیتهای گروه از دیگران دانش به دست میآورند. نوع دیگر گروه توسعه دانش است که فعالیتهایش آشکارا تسهیم دانش را افزایش نمیدهد بلکه محیطی را فراهم میکند که در آن افراد دانش خود را توسعه دهند.۹۷
۲-۱۹-۵- پرتالهای سازمانی
پرتالها نشان دهند چهره مدیریت دانش بوده، به خلق محیط کاری بر اساس نیاز تکتک افراد سازمان کمک میکنند. یک پرتال خوب طراحی شده میتواند یک کانال تحویل درخواستهای مدیریت دانش در هر زمان و مکانی باشد. پرتالهای دانش نقطه تعامل و هماهنگی برای همکاری (تقویم، فرد یابی)، اجرا (هوشمندی کسبوکار) و مدیریت اطلاعات (داراییهای دیجیتالی، تجسمبخشی به دادهها) هستند.۹۸
۲-۱۹-۶- تحلیل وطراحی شبکههای اجتماعی
در محیطهای سازمانی استفاده از تحلیل شبکههای اجتماعی به عنوان ابزار مؤثری برای نقشی کشی جریانهای دانشی و شناسایی شکافهای آن در حال افزایش است. تحلیل شبکه اجتماعی میتواند به منظور تقویت جریانهای موجود و بهبود یکپارچگی دانش پس از فعالیتهایی مثل ادغام و خرید مورد استفاده واقع گردد و روشهای مورد استفاده میتواند کیفی (مثل نظرسنجی از کارکنان) یا کمی (مثل تحلیل مراودات ازجمله پست الکترونیک یا تماسهای تلفنی و یا مصنوعات اطلاعاتی مثل اسناد و مدارک) باشد.۹۹ کاربردهای مستقیم تحلیل شبکههای اجتماعی عبارتاند از:
طراحی مجدد فرآیند
توسعه نقشه
بهبود همکاری بین جستجو کنندگان و تأمینکنندگان دانش
۲-۱۹-۷- یادگیری الکترونیکی
یکی از تحولات اخیر در مدیریت دانش، همگرائی روزافزون جامعه مدیریت دانش با جامعه یادگیری الکترونیکی است. در حقیقت مفهوم مدیریت دانش میتواند با اهداف یادگیری الکترونیکی برای تحقق یک هدف بزرگتر مانند ایجاد سازمان یادگیرنده یکپارچه شود. مدیریت دانش و مدیریت یادگیری دو رشته مکملاند که میتوانند از ایجاد یک سازمان نوآور و چابک حمایت کنند. یادگیری الکترونیکی باید با گروههای تسهیم تجربه ادغام شود. مدیران باید قادر باشند نیازهای آموزشی را مبتنی بر اهداف کسبوکار تعیین کنند و برنامههای یادگیری مناسب را برای کارکنان تدارک ببینند.۱۰۰
۲-۱۹-۸- سیستمهای مدیریت نوآوری و ایده۱۰۱
مدیریت کانال نوآوری، ارتقای بازار ایدهها یا مرکز ایده از جمله رویکردهای خلاقانهای هستند که پیشتازان مدیریت دانش از آنها استفاده میکنند. مدیریت دانش همچنین به سازمانها برای افزایش قابلیت نوآوری از طریق بهبود دسترسی به کارشناسان، استفاده از نوآوریهای گذشته و خلق شرایط “فرصت برنامهریزی شده۱۰۲” کمک میکند. مکالروی نویسنده کتاب مدیریت دانش جدید معتقد است که روح نوآوری نه فقط در تحقیق و توسعه بلکه هم چنین باید در استراتژیهای کسبوکار، مدلهای سازمانی و ساختارهای عملیاتی دمیده شود.
۲-۲۰- مروری بر تحقیقات حوزه مدیریت دانش زنجیره تأمین
مدیریت دانش به عنوان ابزاری که میتواند دانش موجود در زنجیره تأمین محصول (کالا یا خدمات) را گردآوری کرده و نظم و پویایی بخشد و سپس در کل زنجیره تأمین اشاعه دهد، اهمیت یافته است. این امر ما را بر آن داشت تا نقش چرخه مدیریت دانش را در راستای بهبود بهرهوری زنجیره تأمین تجارت الکترونیکی G2C مورد پژوهش قرار دهیم، اما با توجه به اینکه اکثر پژوهشها در چند سال اخیر متمرکز بر بررسی نقوش مختلف مدیریت دانش بر زنجیرههای تأمین غیر از تجارت الکترونیکی G2C بوده است و هم چنین بهطور اخص پژوهشهای سالهای اخیر در حوزه تجارت الکترونیکی، بیشتر متمایل به تجارت الکترونیکی B2B و B2C میباشد لذا توجه شایسته به این حوزه از دانش نگردیده است. بنا به دلایل ذکرشده، سابقه و پیشینه پژوهش بهطور اختصاصی در حوزه مدیریت دانش زنجیره تأمین تجارت الکترونیکی G2C در دسترس نمیباشد و این پژوهش، پیشینه حوزههای نامبرده را بهطور مجزا مورد نقد و بررسی قرار داده و از نتایج آنها در پژوهش جاری استفاده و در جهت برطرف نمودن کاستیهای موجود، راهکارهایی نیز ارائه نموده است.
شکل (۲-۱) نمودار جزئیات راهکارهای مدیریت دانش (تاجفر، آ; هوشمند، ه; میرزائیونی، س. ۱۳۹۳)۱۰۳
کورسو و پااولوچی روابط بین روشهای مختلف انتقال دانش و الگوی استفاده از نرمافزارهای ICT را با در نظر گرفتن پیامدهای اقتصادی که باعث کشف روابط بین سرمایهگذاری در حوزه ICT و رشد و توسعه یک شرکت میگردد مورد بررسی قرار دادهاند.۱۰۴ [۳۱][۳۰]
تــــاه و کــــر توسعه یک متد با رویکرد دانشمحور و با قابلیت اشتراکگذاری برای مدیریت ریسک را مورد بررسی قرار دادند.۱۰۵ [۳۲]
وو موضوع مشکلات هماهنگی در زنجیره تأمین را ارائه نمود و نحوه طراحی سیستمهای چند عامله برای بهبود اطلاعات و به اشتراکگذاری دانش مورد تأکید وی قرار داشت.۱۰۶ [۳۳]
اسپکمان، اسپیر و کامائوف عوامل تسهیل یادگیری زنجیره تأمین را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. آنها نشان دادند ارتباط بین متغیرهای رابطهای مانند اعتماد، ارتباطات، تعهد و عملکرد بر بهبود عملکرد زنجیره تأمین تأثیرگذار خواهد بود.۱۰۷ [۳۴]
جوهانسون و واهن به ارائه یک مدل شبکهای از فرایند بینالمللی شدن شرکتها پرداختند. تأکید آنها بر اهمیت یادگیری برای ورود به بازار کشورهای جدید میباشد.۱۰۸ [۳۵]
بکــر و زیرپــلی تحقیقات خویش را بر روی موضوع انتقال دانش در فعالیتهای برونسپاری و بهطور خاص بررسی استراتژیهای برونسپاری جهت بهبود یکپارچهسازی دانش انجام دادند.۱۰۹ [۳۶]
چوی، بــودنی و ونک سرمایههای فکری سازمان را در قالب مدیریت مالکیت فکری و اهمیت استراتژیهای آن در موفقیت شرکتهای بزرگ مورد پژوهش قرار دادند.۱۱۰ [۳۷]
هولت بروگ و برگ فرآیند انتقال دانش در سازمانهای چندملیتی را مورد تحقیق قرار دادند و دریافتند که منابع دانش داخلی و خارجی و مؤلفههای جریان دانش توسط متغیرهای مختلف تحت تأثیر قرار میگیرند.۱۱۱ [۳۸]
سیواکومـــار و روی مفهوم افزونگی دانش را به عنوان یک فاکتور بسیار مهم در ایجاد ارزش زنجیره تأمین بیان نمودهاند.۱۱۲ [۳۹]
هالت، کچن و اسلاتر به برتری برخی زنجیرههای تأمین نسبت به دیگر زنجیرههای تأمین پرداختند و بیان نمودند هرچه حافظه زنجیره بیشتر تمایل به کسب دانش در آن بیشتر خواهد بود این امر فعالیتهای کسب دانش و توزیع اطلاعات را شکل میدهد.۱۱۳ [۴۰]
بنابر نظر بسیاری از صاحبنظران، دانش ضمنی بهسادگی کدگذاری نمیشود. بهعبارتدیگر، استخراج دانش سازمانی و سازماندهی آن از راههای ملموستری مانند مستندسازی، برگزاری سمینارها و کنفرانسها، مشارکت کارکنان خبره در امر آموزش و ایجاد شرایط مناسب برای تعامل بیشتر کارکنان صورت میپذیرد.۱۱۴
ریسینقانی و میـــاد ارتباط بین زنجیره تأمین، چابکی شرکت و مدیریت دانش را بررسی نموده و یک مدل تصمیمگیری استراتژیک که در تعیین بهترین ساختار مدیریت دانش برای زنجیره تأمین چابک مورد استفاده قرار میگیرد ارائه نمودهاند.۱۱۵ [۴۱]
دولیگریس و تیلیپاکیس برای بهبود مدیریت دانش و منافع حاصل از مدیریت زنجیره تأمین از وب معنائی بهویژه هستیشناسی استفاده نمودهاند.۱۱۶ [۴۲]
هالت، کچن، کاووسگیل و کالانتون ترکیبی از دیدگاه استراتژیک و هشت عنصر دانشی را به عنوان عوامل تعیین کننده برای رسیدن به عملکرد برتر مورد بررسی قرار دادند. هشت عنصر عبارتاند از حافظه، ضمنی بودن، در دسترس، کیفیت، استفاده، شدت، پاسخ و ظرفیت یادگیری.۱۱۷ [۴۳]
ماکسود، واکـــر و فینگان طرح ایجاد و ساخت یک زنجیره یادگیری را به جای سازمان یادگیری مطرح نمودند، انگیزه اصلی در ارائه این طرح پیچیدگی افزوده بازار و سازمان بود. زنجیرههای یادگیری میتوانند از طریق یک فرهنگ تسهیم و انتشار دانش در سراسر زنجیره تأمین ایجاد گردند. آنها پیشنهاد نمودند که اعتماد، ارزشهای مشترک و مشارکت به طور مثبت با ظرفیت یادگیری مرتبط هستند.۱۱۸ [۴۴]
کرایقیـــد، توماس، هالت و کچن با دیدگاه اقتصادی اثرات ظرفیت توسعه دانش در عملکرد زنجیره تأمین را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که ظرفیت توسعه دانش و تلاش سرمایههای فکری یک مکمل خوب برای دیگر استراتژیهای زنجیره تأمین خواهد بود.۱۱۹ [۴۵]
لنکیونی و چاندران مشکل مدیریت دانش در بازارهای صنعتی را مورد مطالعه قرار دادند، آنها بر رسیدن به چرخه تولید محصول جدید کوتاهتر و تسهیل فرایند یادگیری تأکید نمودند. آنها سرمایههای فکری و سیستمهای مدیریت ارتباط با مشتری را به عنوان نقاط حساس مدیریت دانش به منظور پرورش بهرهبرداری از دانش و یادگیری سازمانی معرفی نمودند.۱۲۰ [۴۶]
هوانــگ و لین مشکل مدیریت ناهمگونی دانش درزمینهی ایجاد قابلیت همکاری بین چند موجودیت در یک زنجیره تأمین را مورد بررسی قرار دادند و سپس راه حل به اشتراکگذاری دانش از طریق وب معنائی را جایگزین اشتراکگذاری اطلاعات و دادهها از طریق وبسایتهای معمولی معرفی نمودهاند.۱۲۱ [۴۷]
بندیوپادهیای و پاتاک از فعالیتهای برونسپاری بهعنوان وسیلهای برای دستیابی به دانش و مهارتهای پیچیده نام بردهاند. نتایج تحقیقات نشان میدهد زمانی که کارکنان در درجه بالائی از مکمل دانشی قرار دارند همکاری نقش مهمی در بالا بردن دانش ایفا مینماید.۱۲۲ [۴۸]
فلچر