در گذشته این‌طور بوده که وقتی مردم نمی‌تونستن دلیلی واسه یه اثر طبیعی یا واقعه رو پیدا کنن، افسانه‌ای واسه اون می‌ساختن و این داستان‌های خیالی دهن‌به‌دهن می‌گشت و نسل‌به‌نسل منتقل می‌شد. مثل داستان گنبد نمکی جاشَک که از این قانون مستثنی نیس.
براساس افسانه‌های محلی‌ها، در گذشته بزهایی در این منطقه زندگی می‌کردن که شیر بسیار لذیذی داشتن و همین باعث می‌شد زنان وسوسه شده و بزها رو بدوشند. اما هر زنی که این کار رو می‌کرد به همراه همون بز خیلی سریع به سنگ نمک تبدیل می‌شد. این وسوسه تموم نمی‌شد و هر بار افراد بیشتری سنگ می‌شدن و این سنگ‌های نمک در کنار هم جمع شده و در آخر گنبد نمک جاشک رو بوجود آوردن.
این افسانه می‌گوید که گنبد نمکی جاشک که در گوشه‌ای از اون آبشار نمکی هم هست، حاصل یه نفرین بزرگه. اما واقعیت اینه که این پدیده‌ی طبیعی، بزرگترین گنبد نمکی خاورمیانه س و یکی از میراث‌های مهم طبیعت ایران بشمار می‌رود.
گنبد نمکی جاشَک با قدمت ۶۰۰ میلیون ساله خود یکی از فعال‌ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایرانه و حدود ۳۶۰۰ هکتار وسعت داره.
قله‌های کوچیک و بزرگ نمک در گنبد نمکی جاشک در استان بوشهر / عکس از فروغ بیداری
با گنبد نمکی جاشَک بیشتر آشنا شید
جاشک نام دهاتی کوچیک در استان بوشهر در جنوب ایرانه. در نزدیکی این داهات کوهی سفید رنگ خودنمایی می‌کنه که اسمش به عنوان اثر طبیعی ملیِ فسیلی در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده. گنبد نمکی جاشَک ما بین شهرستان‌های دیر و خورموج و در فاصله ۱۴۴ کیلومتری از شهرستان بوشهر واقع شده.
وقتی نزدیک کوه می‌شید قندیل‌های سفید، قرمز و نارنجی که از زمین بیرون اومده‌ان و بسیار سفت و تیز هستن نگاهتون رو به خود جلب می‌کنه. راه رفتن روی این قندیل‌های نمکی صدایی مثل راه رفتن روی برف‌های چند روزمانده رو داره.
گشت و گذار در همه جای گنبد نمکی به حدود ۴ تا ۶ ساعت زمان نیاز داره.
در دل این گنبد غارها، چاه‌ها و آبشارهایی هست که تا از نزدیک شاهدشون نباشین نمی‌تونید جذابیتشان رو درک کنین.
عکس از فروغ بیداری
نمک‌چال
نمای کلی گنبد نمکی / عکس از فروغ بیداری
در سطح خارجی گنبد نمکی جاشک، توده‌های نمکی در جهت شیب زمین بوجود اومده‌ان و بخاطر این شکلی مثل یخچال‌های طبیعی ساخته‌ان. از این رو به اونا نمک‌چال یا یخچال نمکی هم لقب داده‌ان. اما برعکس یخچال طبیعی، نمک‌چال‌ها به جای سرما، گرما رو در خود حفظ می‌کنن.
در دل چاله‌هایی که آب نمکین از اون عبور می‌کنه اشکالی ظاهر شده که مثل الماس می‌درخشد و تماشاشون زیر نور خورشید هیجان خاصی به بیننده می‌دهد.
آبشاری که نمک می‌ریزد
آبشار نمکی / عکس از فروغ بیداری
از دیگر جذابیت‌های جاشک آبشار نمکیه. هیشه عادت داریم آبشار رو با آب‌های روان و در میان جلبک‌های سبز ببینیم، اما در جاشک می‌تونید چیزی مثل خیال رو از نزدیک تماشاگر باشین. آبشاری که از خود نمک می‌ریزد و در دیواره‌های اونم توده‌های گل‌کلمی نمک خودنمایی می‌کنن که بی‌مثل هستن. بلورهایی که در زیر آبشار از نمک تشکیل شده هم جذاب و دیدنیه.
غار خفاش‌ها، غار شاخ نباتی، غار نمکی
دهانه یکی از غارهای گنبد نمکی / عکس از فروغ بیداری
تا کنون در غاری بوده‌اید که دو تا سه هزار خفاش در اون زندگی کنن؟ واسه حضور در اینجور غار باحال و کمی ترسناک بهتره یه سفر به بوشهر داشته باشین. غار نمکی جاشک که با نام‌های غار ریسمانی یا غار خفاش‌ها هم شناخته می‌شه، فضایی به طور کامل تاریک، سرد و دلهره‌آوره که در سرتاسر اون خفاش‌های ریز یا از سقف آویزون هستن یا در حال بال زدن و حرکت در طول راه.
با کمک چراغ‌قوه می‌تونید در دل اون همه تاریکی، قندیل‌های نمکی یا صخره‌هایی که در اثر رسوب نمک‌ها روی هم بوجود اومده‌ان رو ببینین که با چه زیبایی حیرت‌انگیزی در کنار هم قرار دارن.
فضای داخلی غار خفاش‌ها / عکس از فروغ بیداری
گنبد نمکی چندین غار در خود مخفی کرده که هر کدوم ویژگی خاص خود رو دارن؛ در یکی، قندیل‌ها مثل خوشه‌های انگوره و دیگری غار پنجه عقابیه. حتی غار شاخ نباتی هم هست که اسمش رو از شکل قندیل‌هاش وام گرفته.
خوبه بدونین در گذشته مردم محلی واسه درمان مریضی‌های تنفسی مثل سینوزیت، آسم و برونشیت به درون این غارهای نمکی می‌رفتن تا نفسشون باز شه.
امروزه علم هم این رو تایید می‌کنه و کارشناسان بر این باور هستن هوای داخل غار نمکی باعث باز شدن مجاری تنفسی می‌شه.
دودکش جن
دودکش جن در گنبد نمکی جاشک / عکس از فروغ بیداری
اولین چیزی که در پایین گنبد نمکی می‌تونید ببینین، دودکش جنه؛ یه پدیده فرسایشی که به صورت ستون‌هایی در میان نمک‌های گنبد خودنمایی می‌کنن. البته در طول راه و در دل گنبد نمکی هم نمونه‌های جور واجور‌تری از اون هست.
دودکش جن به دلیل اختلاف در اندازه فرسایش‌پذیری سنگ‌ها به وجود اومده. البته محلی‌ها به این ستون‌ها نام‌های دیگری مثل «انگشت خدا» یا «کلاه به سر» هم داده‌ان. بعضی فکر می کنن این ستون‌ها مثل نگهبانانی استوار و همیشگی از گنبد مراقبت می‌کنن.
دریاچه خشک (پلایا)
قندیل‌های نمکی / عکس از فروغ بیداری
پلایا هم از پدیده‌های زیبای فرسایش حاصل از گنبدهای نمکیه که در دشت‌های دامنه‌ای پایین دست گنبدها دیده می‌شن.
پلایا یا دریاچه خشک یکی از اشکال ژئومورفولوژیکیه که در کم ارتفاع‌ترین قسمت حوضه آبریز یا دشت‌های سطحی شکل می‌گیرد. در جاشک هم به دلیل شور بودن آب‌های فصلی حاصل از گنبدها و جاری شدن اون روی دشت و تمرکز در نواحی خط‌القعر (عمیق ترین نقطه) رودخانه‌ها، پلایا به صورت پهنه‌های نمکی دیده می‌شه.
چشمه نمکی
نمای نزدیک از قندیل نمک / عکس از فروغ بیداری
اینجا همه چیز شور و نمکینه. چشمه هم از خود نمک تراوش می‌کنن یعنی آب شور رو از اعماق زمین به روی سطح اون به جریان می‌اندازند تا زندگی منطقه رو حفظ کنن. این چشمه بیشتر درون غارها و در سطح دره‌ها قرار دارن.
نمک‌فشان
دهانه‌ای مثل نقشه ایران در گنبد نمکی جاشک / عکس از فروغ بیداری
این پدیده از همه باحال‌تره. بعضی وقتا چشمه ، نمک رو به صورت خمیری فشرده و به همراه آب به بیرون پرتاب می‌کنن تا در سطح گنبد به جریان بیفتن و بخاطر این به اونا نمک‌فشان می‌می گن.
این نمک فشان‌ها حدود ۳۵۰ برابر بیشتر از آب دریا، نمک دارن و جریان پیدا کردن این خمیر نمکین بعضی وقتا دلیل تشکیل آبشارهایی از نمک(نمک‌شار) می‌شه که بسیار دیدنیه.
دره گل‌کلم
عکس از فروغ بیداری
یکی دیگه از جاذبه‌های گنبدنمکی جاشک، دره گل‌کلم اون هستش.
در بخشی از دره، سراسر زمین رو نمک‌هایی که به صورت گل کلم دیده می‌شن، پوشونده‌ان. در بعضی نقاط، نمک‌ها به صورت غنچه‌هایی در کنار هم باز شده و یکی از زیباترین مناظر رو پیش روتون قرار میدن.
عکس از فروغ بیداری
غروب خورشید از بالای گنبد نمکی جاشک / عکس از فروغ بیداری
دشت دور و بر گنبد نمکی و دهانه یه غار کوچیک / عکس از فروغ بیداری
قندیل‌های بی‌مثل گنبد نمکی و نمک‌های گل‌کلمی / عکس از فروغ بیداری
عکس از فروغ بیداری
