بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 1

آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

حضرت فیل-شخصی موهوم با تیروی بسیار زیاد

 

پیچ خوردن-در خلاف جهت-حرکت کردن-پیچانده شدن استخوان

آتشِ بسته(طلا)

بازی در آوردن-بهانه آوردن-دبه در آوردن

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

آفتاب‌زردی(غروب آفتاب)
دست باف-بافته با دست

جان به جان آفرین تسلیم کردن-مردن-درگذشتن

دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن

خواب به سر شدن-نگا. خواب به خواب شدن
جوراب شلواری-جوراب همراه با شلواری از همان جنس و چسبیده به آن
دردر کردن-چو انداختن-شایع کردن

زنگ زدن-ترکیب شدن آهن با اکسیژن هوا-فرسوده شدن-بی مصرف شدن

دیگ به سر-لو لو

بازرس-مامور بررسی و کنترل
بی زحمت-لطفا-خواهش می کنم
خوش منظره-خوش نما-زیبا

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

چنگول زدن-پنجه زدن

تاخت زدن-عوض کردن چیزی با چیزی

از آب گل آلود ماهی گرفتن(از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن)

 

جن بو داده-نوعی دشنام است

 

تو هم رفتن-اوقات تلخ شدن-ناراحت شدن

پس افت-حقوق هنوز پرداخت نشده

چار سر-حرف مفت-متلک

چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

حیوانکی-کلمه ای در مقام تاسف خوردن به حال کسی

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

زبر-خشن-غیر لطیف

خون کسی از خون دیگری رنگین تر بودن-همسان و هم ارز نبودن-کسی بر کسی ترجیح داشتن

انگشت بر حرف نهادن(ایراد گرفتن، نکته‌گیری کردن، اعتراض کردن)

پس بودن-عقب افتادن از دیگران
 

آه در بساط نداشتن(سخت بی‌چیز بودن، بیچاره و بینوا بودن)

تازه عروس-دختری که تازه ازدواج کرده است

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

تو دماغی-صدایی که بخشی از آن از بینی برآید

چاشت-صبحانه-ناشتایی

چاک کردن-نگا. چاک دادن

 

دولابچه-کمد کوچک

به سر کشیدن-یکباره نوشیدن-بالا انداختن

در رفتن با کسی-رفع اختلاف کردن با کسی-آشتی کردن

 

روکاری-کار روی بنا یا چیزی

راستکی-واقعی
اشکال‌تراشی-ایرادگیری-گره در کار اندازی

دخترکی-دوشیزگی-بکارت

پِهِن بار کسی کردن-آبرو و ارزش و اعتبار نداشتن

آش نذری(آشی که به نیت برآورده شدن دعایی بپزند)

پیگرد-پی گیری-تعقیب
 

بد اخم-عبوس و ترشرو
جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

چرک-کثیف

تنه ی کسی به تن آدم خوردن-عادت و خوی کسی را پذیرفتن

داغان-از هم پاشیده-پریشان

بی همه کس-بی پدر و مادر
 

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی
تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد
آهوی خاور-آفتاب
پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

خرده حساب-طلب مختصر-دشمنی قبلی

پاره شدن بند دل-بسیار ترسیدن

داغ دیده-مصیبت رسیده-کسی که شاهد مرگ عزیزی شده است
جسته دوزی-نوعی دوختن
خرفهم-فهماندن به ابله-شیر فهم

پا منبری کردن-دنبال حرف کسی را گرفتن-درباره ی سخن کسی توضیح دادن

پِق-صدای خنده ی ناگهانی
بکسل کردن-چیزی را به دنبال خود کشیدن و بردن

ادا اصول-ادا اطوار

ریخت و پاش-اسراف-گشاده دستی-افراط در مصرف

خیط شدن-نگا. خیت شدن
چلک بازی-بازی الک دولک

خایه-بیضه-جرات

دختر سعدی-دختری که بیش تر در بیرون از خانه و کم تر در خانه است

چشم بلبلی-دارای چشم گرد-نوعی لوبیا

خشتک نشور-آدم پست و بی ارزش

آخِی(صوتی برای تاثر یا شادی)

رشوه گیر-رشوه خوار
 

بی سایه سر شدن-بی صاحب ماندن-بیوه شدن

بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن
پِندِر-لوازم فرسوده و ناچیز و کم بها
دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

زمین گذاشتن سر-مردن
این تن بمیرد-سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند

خیط کشیدن-خط کشیدن

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

دهان گیره-غذای اندکی که میان دو غذای اصلی می خورند

این پا آن پا کردن-دودل بودن-وقت تلف کردن

جارو کردن زیر پای کسی را-موجب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

چم کسی را گرفتن-دل کسی را به دست آوردن

جای سفت-وضعیت سخت

زار-کوتاه شده ی زایر

جا دار-وسیع-فراخ

بد مروت-نامرد-ناجوانمرد

تق و لق-بی رونق-کاسد-بی مشتری
بشقاب پرنده-سفینه ی بشقاب مانند که از کهکشان آمده است . چیز پرنده ی ناشناس

حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن

چرخ کار-کسی که با چرخ خیاطی کار و زندگی می کند

زبان پس قفا-نوعی گل است

چشم برداشتن-زضا دادن-قبول کردن

از نان خوردن افتادن-نان کسی آجر شدن

 

دَم ریز-پشت سر هم-پیاپی-متوالی

چشم سفید-گستاخ-حرف نشنو-پر رو

بلبل زبانی کردن-شیرین زبانی کردن-حاضر جوابی کردن-پرحرفی کردن

 
انگشت رساندن-دست‌درازی کردن-دست زدن

پرت کردن حواس-حواس را از اصل موضوع منحرف کردن

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

چرت زدن-گرفتار غلبه ی خواب بودن

بسم الله-جمله ای که هنگام آغاز به کاری و یا به هنگام تعجب و حیرت می گویند-بفرمائید ! این گوی و این میدان

خردمرد کردن-ریزه ریزه کردن

الف به خاک کشیدن-خجالت کشیدن

پاشویه-دیواره ی حوض-آبروی کنار حوض

پر شر و شور-پر غوغا-پر هیاهو
به عرب و عجمی بند نبودن-هیچ پشت و پناهی نداشتن

 

از چیزی گلی چیدن-از چیزی بهره بردن

آب نکشیده(زشت، بد، نامفهوم)

اشکنک سرشکنک داشتن-با خطر همراه بودن

در گرفتن-آغاز شدن-گل انداختن و گرم شدن گفت و گو یا منازعه

زیر تشکی-رشوه

 

تاپاله چسباندن-بوسدن محکم و پی در پی

دیگ و بادیه را گرو گذاشتن-بسیار تهی دست و بی چاره شدن

چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند

زخم و زیلی-خونین و مالین-پر زخم

تپیدن-به زور و با پر رویی وارد جایی شدن

 

با یک دست چند هندوانه برداشتن-در آن واحد چند کار انجام دادن

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

آب حیات(عشق و محبت، دهان معشوق)

پیش دستی کردن-سبقت گرفتن در انجام کار

دار زدن-اعدام گناهکار با آویختن از چوبه ی دار

 

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

 

 

پیل پیلی رفتن- پیلی پیلی خوردن

دست نماز-وضو

آب پاکی روی دست کسی ریختن(کسی را کاملن ناامید کردن)
بلغور کردن-سر هم ردیف کردن-حرف های قلمبه زدن-شکسته و نامفهوم حرف زدن

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

ته نشین-رسوب کرده

بند تنبانی-سست و رکیک-مزخرف و بی ارزش

خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام

پاتی کردن-باد دادن خرمن

 

دلال بازی-به شیوه دلالان از راه مبالغه و دروغ کاری را بزرگ جلوه دادن-واسطه گری

تته پته-لکنت زبان

بر خر مراد سوار شدن-موفق شدن-به آرزوی خود رسیدن

جناغ-استخوان جلو سینه ی مرغ

رودل-سنگینی معده

توی پیاز خوابانیدن-برای فرصت لازم نگاه داشتن

پدر سوختگی-بد سرشتی-زرنگی-رندی

تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

اینجانب(تعبیر گوینده یا نویسنده از خود)

ازخداخواسته-آرزومند-مشتاق

خلاف شرع-ضد قانون شریعت
تاپاله-سرگین خشگ شده ی گاو برای سوختن

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

درمالی-مالیدن آتش روی حقه ی وافور برای کشیدن بقایای تریاک
خاک به سر کردن-به فکر چاره افتادن-چاره جویی کردن

ارواح شکمت(ارواح بابات)

دنبه تاو دادن برای کسی-به کسی بی اعتنایی کردن-فخر فروختن به کسی

دبه-ظرف-کوزه

بی همه چیز-آدم بد جنس-نادرست-کسی که صفت خوبی ندارد

زدن به کمر کسی-نوعی نفرین و دشنام است

جان به جان کسی کردن-محبت بی اندازه به کسی کردن
ریز ریز-خرد شده-کاملن خرد
دُرافشانی کردن-مشتی یاوه به هم بافتن
داداشی-برادر در زبان کودکان

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن

اَخ (به زبان کودکان)(بد، بدطعم)

پاتختی-چارپایه ی کوچک کنار تختخواب-روز بعد از عروسی

 

 

 

تسمه از گرده ی کسی کشیدن-کسی را به سود خود بی رحمانه به کار واداشتن

داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

به دل آوردن-در خاطر نگاه داشتن-از یاد نیردن

دزدیدن قد-خود را برای دیده نشدن خم کردن

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن
خوش قلق-رام-خوش خوی

 

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

زده دار-دارای لکه یا خراش و آسیب

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن

پینه زده-وصله کرده

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

پادرختی-میوه های خراب شده که خود از درخت می افتند

بلبشو-هرج و مرج-شلوغی
پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی
جان کُردی-سخت گیری-مقاومت
تشت رسوایی کسی به صدا درآمدن- تشت کسی از بام افتادن
بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

 

 

آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد
چیلک دان کسی را تکاندن-کسی را وادار با افشای رازش کردن

از روی معده حرف زدن-بدون تعمق و بدون منظور چیزی گفتن

اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)

روکاری-کار روی بنا یا چیزی

خشکه نان-نانی که بیش از اندازه در تنور مانده و خشک شده است
آتشِ بسته(طلا)

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

دست شستن از چیزی-از چیزی دست کشیدن-از داشتن چیزی ناامید شدن
التفاتی-داده شده-مرحمتی-اعطا شده

 

دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

چادر چاقچور-لباس بیرون رفتن زن با حجاب ایرانی در گذشته

جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

اشک کوه(یاقوت، لعل)

در به دری-بی خانمانی-آوارگی

آش همان آش و کاسه همان کاسه(چیزی تغییر نکرده)

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن

بی چک و چانه-بی گفت و شنود-بی کم و کاست

درازکش کردن-رو در روی زمین دراز کشیدن

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

تو کله ی کسی کردن-چیزی را به سختی به کسی آموختن

درآوردن دلی از عزا-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل و مطبوعی خوردن-به خوشی و راحتی ساعتی را گذراندن

چرخ زدن-گردش کردن-به عنوان تفریح یا تماشا حرکت کردن

از آب و گل در آمدن(مراحل اولیه‌ی شکل‌پذیری را پشت سر گذاشتن، بزرگ شدن کودک)

آواز کوچه‌باغی-آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است

آب و رنگ(طراوت و شادابی)

دو به دو-دو تا دو تا

توالت کردن-آرایش کردن

پیش چشم داشتن-در برابر چشم قرار دادن

زیر بار رفتن-قانع شدن-تحمل کردن

بادپا-تند رو-تیز تک

دل پیچه-دل درد-فشار آمدن به معده و روده بر اثر بیماری های گوارشی

آفتابه خرج لحیم(بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن)

چیزی بار کسی نبودن-علم و آگاهی نداشتن-شعور نداشتن

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن
زیر بار رفتن-قانع شدن-تحمل کردن

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند

داشتن-مشغول بودن

 

چشم انداز-منظره

پشت سر کسی ایستادن-از کسی پشتیبانی کردن

چمباتمه-حالت روی دو پا نشستن و زانوان را بغل کردن

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

بار آوردن-تربیت کردن-ایجاد کردن-تولید کردن-نتیجه دادن-سبب شدن

اوا خواهر(مرد زن‌نما، مردی که علائق زنانه دارد)

 

آدم بی‌سر و پا(متضاد آدم درست‌وحسابی)

پِخ-صدایی برای ترسانیدن کسی
دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی
جا افتادن-سر جای خود آمدن
دور و بر-اطراف-پیرامون

دو دستی تقدیم کردن-با رضایت خاطر و احترام دادن

تنگ کسی افتادن-در مجاورت کسی قرار گرفتن

 

اجابت کردن معده-قضای حاجت

 

خمیازه کشیدن-دهن دره کردن

دو لا پهنا-پارچه ای که عرض آن دو برابر عرض پارچه های معمولی است

پیزر در جوال گذاشتن-در فریبکاری مهارت داشتن

دو به هم زن-دو به هم انداز

دارا-ثروتمند

 
دو رگه-از دو نژاد محتلف
دریدگی-وقاحت-بی شرمی-پر رویی

خوش معامله-خوش حساب-کسی که آلت تناسلی قوی دارد

 

جِر خوردن-پاره شدن

پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال

زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه

 

زبان به چیزی باز کردن-چیزی را بر زبان آوردن

آفتابه گرفتن(آفتابه برداشتن)

 

دماغ چاقی-احوال پرسی

پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن
 

آن سرش ناپیدا بودن(برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود)

دست به کار نرفتن-حال کار کردن نداشتن-برای کار بی حوصله بودن
چارقد-روسری زنانه
دُوال بازی کردن-حقه بازی کزدن-فریب به کار بردن

 
دلبخواهی-دلبخواه

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

تنابنده-انسان-آدم-ضعیف ترین بنده ی خدا
بند کردن به کسی-به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی

چرک و خون-چرک آلوده به خون

از پیش بردن-با موفقیت انجام دادن

حساب کسی با کرام الکاتبین بودن-گرفتار وضعی شدن که فقط خدا می تواند آدم را نجات دهد
انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

چار طاق-به طور کامل

خوش آب و هوا-معتدل-کنایه از جایی که در آن وسایل خوشی فراهم باشد
آستین از دهان برداشتن-خندیدن

از جا پریدن(یکه خوردن، عصبی شدن)
جان جانی-صمیمی-یکدل

 

جِز-صدای تماس آب با آتش-صدای تف دادن چیزی در روغن

بار و بندیل-اسباب و بساطی که کسی با خود می برد

از مرحله پرت بودن-یکسره بی‌اطلاع بودن

چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو

 

بد مزاج-عبوس-ترشرو-تندخو

رودربایستی-ملاحظه-مراعات-شرم و حیا

جهنم-کلامی که آن را به هنگام بی اهمیت دانستن چیزی می گویند

ریز ریز کردن-کاملن خرد و کوچک کردن

از جایی آب خوردن(ناشی از چیزی بودن)
حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

آفتاب کسی به زردی رسیدن(به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی)

بز دل-ترسو

پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن

چتوَل-یک چهارم

خرابی کردن-نگا. خرابی بالا آوردن